Ieder mens heeft sterke en zwakkere kanten, zijn eigen valkuilen en zaken waar hij heftig op kan reageren. Deze eigenschappen worden zichtbaar in gedrag, in contact met anderen. Hoe meer zicht je hebt op je eigen kwaliteiten en reacties op anderen, hoe beter je je eigen gedrag ook snapt en kunt sturen.

Daniel Ofman [1] heeft een hulpmiddel ontwikkeld om het eigen gedrag meer inzichtelijk te maken. Hij gaat uit van kernkwaliteiten, dat zijn eigenschappen die voor de mensen zelf vanzelfsprekend zijn, die heel erg bij die persoon passen. Bij deze kernkwaliteiten horen wat hij noemt valkuilen. Een valkuil is eigenlijk te veel van de kernkwaliteit, ‘te veel van het goede’. Je kunt deze valkuilen leren te vermijden, door andere kwaliteiten te ontwikkelen, dat noemt hij uitdagingen. Daarnaast onderscheidt hij allergieën. Allergieën zijn eigenschappen van anderen, waar iemand sterk op reageert, omdat deze eigenlijk haaks staan op de eigen kernkwaliteiten. De relatie tussen de kernkwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën maakt Ofman zichtbaar in het kernkwadrant

In onderstaand schema staan – ter verduidelijking – een paar voorbeelden. Let wel, de combinaties die zijn gegeven, zijn niet absoluut. Het idee is dat jij, uitgaand van je eigen kernkwaliteiten, op zoek kunt gaan naar jouw valkuilen, uitdagingen en allergieën.

Het kernkwadrant kan een hulpmiddel zijn bij het beter leren kennen van jezelf, maar kan ook inzicht geven in wrijvingen of conflicten in samenwerking met anderen. Het wordt veel gebruikt in organisaties en bedrijven, want vanuit de kernkwaliteiten is af te leiden, waar potentiële conflicten kunnen liggen. Kijk naar het voorbeeld in figuur 2. Is behulpzaamheid je kernkwaliteit, dan kun je allergisch zijn voor onverschilligheid. De kans bestaat dat je bij een passieve collega in je eigen valkuil schiet: bemoeizucht. [2] Loslaten is jouw uitdaging, maar te veel loslaten kan ontaarden in onverschilligheid.

In figuur 2 staan ook nog de termen Negatief tegenovergestelde en Positief tegenovergestelde. Als je vanuit de kernkwaliteit behulpzaamheid denkt, is onverschilligheid het tegenovergestelde, maar dan negatief. Als je vanuit de valkuil bemoeizucht denkt, dan is loslaten het tegenovergestelde, maar dan in de positieve vorm.

Voetnoten

[1] Daniel Ofman is een Nederlandse managementconsultant die in 1992 het boek Bezieling en kwaliteit in organisaties publiceerde waarin hij het Kernkwadrant presenteert.

[2] Een allergie is niet alleen maar negatief maak kan ook interessant zijn, want wat kun je leren van iemand die jou in je allergie doet schieten? Wat is de kwaliteit die hierachter zit?

Referenties

Ofman, D.D. (2001). Bezieling en kwaliteit in organisaties. Utrecht: Kosmos – Z&K Uitgevers B.V.

Schriel, P. (2012). Kernkwaliteiten en kernkwadranten voorbeeldenlijst. Retrieved: 09-01-2024. https://patrickschriel.nl/2012/06/20/kernkwaliteiten-en-kernkwadranten-voorbeelden-lijst/

Van der Horst, A., Hoogstraten, P., Meyer, H., Serlie, A., Wanrooy, M. et al. (2010). Groot Psychologisch Modellenboek: 51 modellen voor ontplooiing van jezelf en anderen. Culemborg: Van Duuren Management.