In een taxonomie worden zaken gegroepeerd, geordend. Taxon betekent ‘groep’, de term komt oorspronkelijk uit de biologie. [1]
In het onderwijs probeert men ook de wereld van kennis en vaardigheden te ordenen. Denk maar aan alle raamwerken, leerdoelen, referentiekaders e.d. die voorhanden zijn. Belangrijke grondlegger van de taxonomie in het onderwijs is Bloom, een Amerikaanse onderwijspsycholoog (1913-1999). De allereerste versie van zijn taxonomie verschijnt in 1956. Bloom onderscheidt 3 domeinen in onderwijsdoelen, namelijk: het cognitieve domein, het affectieve domein en het psychomotorische domein. In de taxonomie die hier wordt besproken, gaat het om het cognitieve domein. Bloom onderscheidt in dit domein 6 verschillende niveaus in denkvaardigheden: 1. Knowledge, 2. Comprehension, 3. Application, 4. Analysis 5. Synthesis, 6. Evaluation.
De onderscheiden vaardigheden zijn zo geordend omdat ze oplopen in complexiteit. Het gaat hier uitdrukkelijk niet om een voorgeschreven volgorde waarin deze aan bod moeten komen. Bloom heeft deze opsomming vormgegeven in een ‘trapmodel’, als geheugensteuntje. Iedere vaardigheid is een volgende trede van de trap. Later is dit model vervangen door de vorm van een piramide.
Hij maakte een onderscheid tussen lagere denkvaardigheden – de vaardigheden 1 tot en met 3 – en hogere, dat wil dus zeggen complexere denkvaardigheden, 4, 5 en 6.
In de 90’er jaren is er gewerkt aan een herziening van dit model. Er zijn belangrijke verschillen (zie figuur 1). Er is een verandering in volgorde van de denkvaardigheden 5 en 6. In de herziene Bloom zijn de denkvaardigheden 1 tot en met 4 hetzelfde gebleven. Nummer 5. Is ‘Evalueren’ geworden en 6 Creëren (i.p.v. synthesis). Bovendien zijn de vaardigheden in werkwoorden benoemd, niet in zelfstandige naamwoorden.[2]
De taxonomie van Bloom is een veel gebruikt hulpmiddel bij het formuleren van leerdoelen.
© volwassenenleren.nl (2023)
Voetnoten
[1] De plantoloog, zoöloog en geoloog Linnaeus (1707 – 1778) wordt gezien als de grondlegger van de taxonomie. Hij was op zoek naar een ordening en maakte een groepering van fossielen en levende organismen (mineralen, planten, dieren). Zie ook: www.sblk.nl/carl-linnaeus-de-man-die-de-natuur-rangschikte/
[2] Een ander belangrijk verschil is het toevoegen van een 2e dimensie. Binnen de 6 verschillende denkvaardigheden zijn er 4 soorten kennis te onderscheiden: feitenkennis, conceptuele kennis, kennis van procedures en metacognitieve kennis – een ordening van concreet naar abstract. Dit resulteert in een taxonomie met uiteindelijk 24 verschillende niveaus.
Referenties
Hemeltjen, H. (2021). Taxonomieën in het onderwijs – Deel 1: Curriculumontwerp. Retrieved: 01-10-2023. https://www.vernieuwenderwijs.nl/taxonomieen-in-het-onderwijs-wat-kan-je-ermee-deel-1/
Hemeltjen, H. (2021). Taxonomieën in het onderwijs – Deel 2: Bloom. Retrieved: 01-10-2023.
https://www.vernieuwenderwijs.nl/taxonomieen-deel-2/
Karels, M. (2021). Taxonomie van Bloom. Retrieved: 01-10-2023. https://wij-leren.nl/taxonomie-van-bloom-uitleg.php
New World Encyclopedia. (2023). Benjamin Bloom. Retrieved: 01-10-2023. https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Benjamin_Bloom
Ruijters, M. (2021). Benjamin Samuel Bloom: Taxonomie. In: Ruijters,M., Schut, R. en Simons, R-J.: Canon van leren en ontwikkelen. 50 concepten en hun grondleggers. p. 531-546. Amsterdam: Boom
SKBL. (2021). Carl Linnaeus. De man die de natuur rangschikte. Retrieved: 01-10-2023. https://www.skbl.nl/carl-linnaeus-de-man-die-de-natuur-rangschikte/
Universiteit Utrecht. (2023). Leerdoelen en de Taxonomie van Bloom. Retrieved: 01-10-2023.
https://docentenportal-farmacie.sites.uu.nl/onderwijsontwikkeling/leerdoelen-formuleren/
