Het communicatiemodel van Berlo is één van de vele variaties op het zender-ontvangermodel, een lineair model dat het proces van communicatie tussen mensen beschrijft. Het staat bekend als het SMCR-model, Sender, Message, Chanel, Receiver. Dit zijn de 4 componenten die de communicatie tussen mensen en groepen beschrijven.

David Kenneth Berlo (1929-1996) heeft in 1960 de 4 componenten verder uitgewerkt.
De zender is degene die een bericht stuurt met al die factoren die de informatieoverdracht kenmerken: de communicatieve vaardigheden van de zender, zijn houding ten opzichte van publiek en onderwerp, de kennis die hij heeft over het onderwerp, zijn waarden, overtuigingen en culturele achtergrond.
Bij de ontvanger – degene die het bericht probeert te begrijpen en daarop reageert – spelen dezelfde kenmerken een rol. Wat zender en ontvanger onderscheidt, is de luistervaardigheid van de ontvanger.
Het bericht betreft de inhoud en dat wat – al dan niet bedoeld – met de inhoud wordt gecommuniceerd: de lichaamstaal, gebaren maar ook de toon: luchtig of ernstig, formeel of non-formeel en beeldmateriaal dat wordt gebruikt.
Het kanaal voor de communicatie zijn in principe de 5 zintuigen – gehoor, gezicht, tast, geur en smaak. Het kanaal is ook het medium dat wordt gebruikt om het bericht te verzenden. Denk aan telefoon, 2-aan-2-gesprek, onlinebijeenkomsten, websites, tv, blogs, podcasts, presentaties en dergelijke.

De belangrijkste kritiek op de verschillende vroege modellen, ook dat van Berlo, betreft de lineaire structuur. De eerste communicatiemodellen zijn ontwikkeld met het oog op marketing, dus gericht op het overtuigen van anderen, wat het lineaire karakter verklaart. Specifiek voor het model van Berlo richt de kritiek zich op zijn overtuiging dat zender en ontvanger op één lijn moeten zitten om de communicatie effectief te laten zijn. Dat is lang niet altijd het geval.

Inmiddels heeft de communicatiewetenschap zich verder ontwikkeld en is er in recenter modellen meer aandacht voor het interactieve karakter van communicatie en de functie van communicatie in de maatschappij.

Referenties

Phoenix. (2020). Welke communicatiemodellen zijn er? Retrieved: 26-10-2020.
https://ico.nl/communicatiemodellen

Praxis Framework. (2020). Berlo. Retrieved: 26-10-2020
https://www.praxisframework.org/nl/library/berlo

Toolshero. Berlo’s SMCR model. Retrieved: 26-10-2020.
https://www.toolshero.nl/communicatie-modellen/berlo-smcr-model