“Ontdekkend leren vergt veel van je werkgeheugen, temeer omdat onervaren leerlingen alle elementen in het domein met elkaar in verband kunnen brengen. Zij krijgen te maken met een explosie van combinaties, zonder de kennis om die onder controle te houden. Resultaat is belasting van het werkgeheugen en niet leren.”

Paul Kirschner, begonnen als docent biologie aan een middenschool in ‘The Bronx’ in New York, is via bijzondere omzwervingen in Nederland hoogleraar onderwijskunde en onderwijspsychologie geworden. Hij is een expert op het gebied van innovatieve leeromgevingen en het verwerven van complexe cognitieve vaardigheden. Hij is de laatste jaren actief in het verspreiden van wetenschappelijke inzichten, onder meer via zijn blog in het vaktijdschrift Didactief.

Contra hypes, pro onderzoek

Hij schroomt de aanval op modieuze hypes niet en hij is helder over wat onderwijspsychologisch bewezen werkt. Daarmee loopt hij al jaren voor op het laatste rapport van de Onderwijsinspectie ‘De Staat van het Onderwijs’. Hierin wordt kritiek gegeven op de vele onderwijsprofielen van Nederlandse scholen, zonder dat voor de toegevoegde waarde daarvan bewijs is aan te voeren. Paul Kirschner is een onderwijsvernieuwer pur sang, maar propageert innovatie uitsluitend op basis van bewezen onderzoek.

In zijn blog van Didactief vertaalt hij die onderzoeksresultaten naar compacte didactische aanwijzingen en waarschuwingen voor docenten. Zo wijst hij op het belang van directe instructie voor leerlingen met weinig voorkennis en waarschuwt hij dat te snel overstappen op methodieken met hogere cognitieve eisen, deze leerlingen juist op achterstand plaatst. “Er komt steeds meer bewijs dat expliciete, directe instructie effectief is. Desalniettemin zit directe instructie nog steeds in het verdomhoekje bij veel beleidsmakers en onderwijshervormers. Iedereen haat directe instructie. Het enige goede eraan is dat het werkt!” (Didactiefonline 2018)

21e-eeuwse vaardigheden

In het rapport Het voorbereiden van leerlingen op (nog) niet bestaande banen (Open Universiteit 2017) stelt hij op basis van empirisch onderzoek, dat leerlingen voorzien moeten worden van een stevige kennis- en vaardigheidsbasis om toekomstbestendig te leren. Er wordt veel gesproken over 21e-eeuwse vaardigheden, maar dat zijn volgens Kirschner voor het grootste deel vaardigheden die ook in de 20e en 19e eeuw noodzakelijk waren. Eigenlijk zijn de enige vaardigheden die echt als 21e-eeuws kunnen worden aangemerkt (Open Universiteit 2017):

Informatiegeletterdheid: het kunnen zoeken, identificeren, evalueren (van de kwaliteit en betrouwbaarheid) van bronnen.
Informatiemanagement: het kunnen vastleggen, beheren en delen van verkregen informatie.

Tot slot publiceerde Paul Kirschner in 2019, samen met Luce Claessens en Steven Raaijmakers, het gratis te downloaden boek Op de schouders van reuzen: Inspirerende inzichten uit de cognitieve psychologie voor leerkrachten, waarin hij korte metten maakt met de tien hoofdzonden van de didactiek. Ook voor mensen in het volwassenenonderwijs een wake-up-call.

Paul Kirschner gaat in 2019 met emeritaat.

Jeanette Noordijk begon haar loopbaan bij het Landelijk Studiecentrum voor de Volwasseneneducatie in Amersfoort. Zij gaf mede vorm aan de totstandkoming van CINOP, was directeur Lerarenbeleid en Beroepsonderwijs bij het Ministerie van OCW en was tot 2019 voorzitter van het College van Bestuur van het Koning Willem I College in ’s-Hertogenbosch.

Referenties

Kirschner, P., Claessens, L. & Raaijmakers, S. (2018). Op de schouders van reuzen: Inspirerende inzichten uit de cognitieve psychologie voor leerkrachten. Meppel: Ten Brink Uitgevers.

Kirschner, P. (2018). Iedereen haat directe instructie. Retrieved: 18-06-2019. https://didactiefonline.nl/blog/paul-kirschner/iedereen-haat-directe-instructie

Kirschner, P. (2017). Het voorbereiden van leerlingen op (nog) niet bestaande banen. Heerlen: Open Universiteit.