“Wanneer je de moed hebt om gehoor te geven aan je roeping, dan opent het leven zich.” (Campbell, 2020).
De Amerikaanse filosoof Joseph Campbell (1904-1987) was hoogleraar Literatuurwetenschappen bij het Sarah Lawrence College in New York. Hij heeft talrijke mythen bestudeerd en tijdens deze studies kwam hij erachter dat deze mythen kunnen verschillen van cultuur tot cultuur, maar dat zij in de basis een vergelijkbaar patroon volgen. Dit patroon kan model staan voor het levensverhaal van ieder mens. Volgens Campbell zijn veel films in Hollywood beïnvloed door dezelfde verhaalstructuur die symbolisch staat voor het leven.
De held met de duizend gezichten
Het beroemdste boek van Campbell is De held met de duizend gezichten. De titel verwijst naar hetzelfde verhaal dat ten grondslag ligt aan al die bestudeerde mythen en legenden, het verhaal van de held. In dit boek presenteert hij – op basis van de analyse van mythen en geïnspireerd door de ontwikkelingspsychologie van Jung – de reis van deze held, een reis die gevat kan worden in verschillende stadia.
De reis van een held
In afbeelding 1 staan alle twaalf momenten afgebeeld die de reis omvat. De reis omvat in beginsel drie grote thema’s: het vertrek, de verandering en de terugkeer. Op een zeker moment krijgt de persoon te maken met een uitdaging, in de vorm van een uitnodiging, een mysterieus bericht of iets anders onverwachts. De persoon gaat deze uitdaging aan en na allerlei gebeurtenissen, omzwervingen en acties die hem vormen keert hij weer terug naar huis. Bij terugkomst is hij niet meer dezelfde, hij heeft zich ontwikkeld en vanuit het nieuwe perspectief gaat hij weer nieuwe uitdagingen aan. [1]
Vaste elementen
Naast de thema’s vertrek, verandering en de terugkeer zijn er ook andere vaste elementen in de reis. Dit zijn de ‘de meester’ en de ‘vrienden’. Als hij de reis start, verzamelt of krijgt hij gidsen en helpers als kritische vrienden om zich heen en ontmoet hij een meester, een wijze, of een ouder iemand. Denk bijvoorbeeld aan Frodo (de held) die samen op pad gaat met Sam, zijn vriend. En op cruciale momenten ontmoet hij Gandalf the Grey, de wijze die zijn mentor wordt, en elfen en dwergen die hem bijstaan, zoals zo mooi beschreven staat in het boek van The Lord of the Rings van Tolkien. Met hulp van de vrienden en de wijze overwint de held de beproevingen.
Campbell legt een relatie tussen de reis van de held en de reis die ieder mens in zijn leven aflegt, als ontwikkelingsstadia in het leven. Hij laat zien hoe mythen een sleutel kunnen zijn tot het begrijpen van menselijke ervaringen. Een heldenreis zou kunnen betekenen: de uitdaging aangaan, drijfveren (her)ontdekken, jezelf willen ontplooien, nieuwe avonturen beleven, nieuwe omgevingen, obstakels en hindernissen en angsten overwinnen, samen met anderen. De reis van een held is in feite een metafoor voor de reis die ieder persoon zou kunnen afleggen als hij bewust kiest om het avontuur te omarmen.
Campbell zijn overtuiging is dat wanneer je de moed hebt om gehoor te geven aan je roeping, het hele leven zich opent. Wanneer je hier geen gehoor aan geeft, omdat je in je veilige en vertrouwde omgeving wilt blijven, dan droogt het leven op. Ieder mens komt voor uitdagingen te staan, zie het als een uitnodiging om uit je comfortzone te treden. Aan jou de keuze om gehoor te geven aan de oproep of deze oproep te weigeren en ontdek daarin wat je drijfveren zijn.
Moed en angst
Het vereist moed om uit je comfortzone te treden en angst kan je tegenhouden. Campbell ziet angst als een inherent onderdeel van de menselijke ervaring. Het gaat niet om het laten verdwijnen van angst, maar om de moed te hebben om de angst onder ogen te zien. Moed is volgens hem niet hetzelfde als afwezigheid van angst en hij zegt dat je moed kunt trainen, net zoals je voor een marathon traint: stapje voor stapje leren met je angsten om te gaan.
Volg je drijfveren – Follow your Bliss
De reis van de held is voor Campbell de moed hebben om bij jezelf naar binnen te kijken en te zeggen. Waar ben ik het meest gepassioneerd over in mijn leven? Wat zijn mijn grootste gaven? En wat kan ik hiermee bijdragen aan de wereld? Joseph Campbell vatte deze vragen samen in één zin: volg je drijfveren ‘follow your bliss’ (Campbell, 2016).
© volwassenenleren.nl (2021)
Christian de Kraker is actief bij het Alfa-college en is promovendus bij het lectoraat Ondernemen in Verandering van de Hanze Hogeschool in samenwerking met het Alfa-college en bij de Universiteit van Groningen. Sinds drie jaar heeft hij twee parallelle integratieprojecten onder zijn hoede als bestuursvoorzitter van Vlucht Voorwaarts en oprichter van de Ondernemersacademie Nieuwkomers Groningen. Hij onderzoekt de ervaringen en uitdagingen van statushouders in (Noord-)Nederland die naast hun inburgering een onderneming aan het starten zijn.
Voetnoten
1. In de volgende animatie wordt een uitleg gegeven over de reis en de 12 momenten: The Hero’s Journey according to Joseph Campbell – video by Matthew Winkler and Kirill Yeretsky – YouTube
Referenties
Campbell, Joseph. (2020). De held met de duizend gezichten: De archetypische reis van de held in mythen en verhalen. Utrecht: AnkhHermes.
Campbell, J. (2016). Follow your bliss and the universe will open doors for you where there were only walls. Human Movement Science, 46, p. 78 – 85.
Campbell, J., & Moyers, B. (2011). The power of myth. New York: Anchor.
Campbell, J. (1989). Follow Your Bliss. Excerpts from The Power of Myth PBS. (fragmenten uit een documentaire)
Rank and File Magazine. (2021). Retrieved: 01 – 02 – 2021. https://rankandfilemag.com/issue-2/heros-journey/
