“Visual literacy is the ability to evaluate, apply, or create conceptual visual representations. Skills include the evaluation of advantages and disadvantages of visual representations, to improve shortcomings, to use them to create and communicate knowledge, or to devise new ways of representing insights.” (Wikipedia, 2019).
Dit is een zeer ruime opvatting van visuele geletterdheid. Het gaat om het waarderen, gebruiken en creëren van visuele representaties. De term ‘visuele representaties’ omvat alle vormen van beeld en de woorden waarderen, gebruiken en creëren geven aan dat visuele geletterdheid betrekking heeft op het kijken èn op het maken.
In onze huidige samenleving is een ruime opvatting van visuele geletterdheid onontkoombaar. Er bestaan verschillende omschrijvingen, maar deze zijn vaak beperkter en rusten de 21e-eeuwse mens te weinig toe op dit gebied. De verschillen hebben te maken met de reikwijdte van het begrip: om welke beelden gaat het en wat wordt de kijker geacht ermee te kunnen?
In de volgende omschrijving gaat het – in vergelijking met de eerste omschrijving – om een beperking in de uitingsvormen:
“Het vermogen om te interpreteren en kritisch te evalueren van zichtbare objecten, handelingen of symbolen die men in het milieu tegenkomt, vooral in de vorm van kunstwerken, televisie en films.” (Encyclo.nl, 2019).
Deze omschrijving speelt niet in op de actualiteit van bijvoorbeeld beelden op sociale media en YouTube en omvat ook niet het gebruik van smileys en grafische weergaven van informatie zoals bijvoorbeeld in diagrammen.
In deze omschrijving hoeft de kijker alleen te begrijpen:
“Het proces van betekenisgeving; begrijpen op welke wijze beeldbetekenissen tot stand kunnen komen en hoe deze geconstrueerde betekenissen invloed hebben op de groep, gemeenschap of maatschappij waarin ze voorkomen.” (Wervers et al., 2006, p.18).
Het zelf creëren van beelden blijft hier buiten beschouwing, terwijl dat juist nu veel aandacht behoeft. We krijgen namelijk niet alleen steeds meer beelden binnen, onder andere door de toename van de (digitale) media, maar ook omdat we met z’n allen steeds meer beelden de wereld insturen. De mogelijkheden om zelf beelden te maken – met beperkte middelen en zonder enige opleiding hiervoor – zijn immens gegroeid.
© volwassenenleren.nl (2019)
Referenties
Encyclo.nl. (2019). Visuele geletterdheid. Retrieved: 12-11-2019. https://www.encyclo.nl/begrip/visuele_geletterdheid.
Wervers, E., Bollegraf, G., Ebbers, D., Pieterse, F. & Urlus, A. (2006). Visuele geletterdheid: Handleiding. Enschede: SLO.
Wikipedia. (2019). Visual literacy. Retrieved: 12-11-2019. https://en.wikipedia.org/wiki/Visual_literacy.
