“Het heeft mij steeds weer versteld doen staan, in welke mate leden van therapeutische groepen (…) een geweldig opwindend en nuttig leerproces beleefden, terwijl de meeste studenten in collegezalen de studie als droog en niet verrijkend quasi verdroegen. Zo ervoer ik het verschil tussen ‘dood’ en ‘levend’ leren.” (Cohn, 1979, blz 53)
Ruth Charlotte Cohn (1912 – 2010) was psychotherapeute en pedagoge. Geboren in Berlijn en in 1933 gevlucht naar Zwitserland waar zij psychologie studeerde. In 1941 reisde ze naar de Verenigde Staten waar zij een praktijk voor psychotherapie begon. Ze keerde terug naar Europa in 1974 en zette haar werkzaamheden voort in Zwitserland. Haar naam is voor altijd verbonden met het begrip Levend leren en met Themagecentreerde interactie.
Ruth Cohn sprak haar verbazing uit over het verschil tussen leren in therapiegroepen en leren in de collegebanken, oftewel het verschil tussen ‘levend’ en ‘dood’ leren. Volgens Cohn komt dit doordat gevoelens nauwelijks een plaats hebben in onderwijsgroepen. Ze vindt dat dit anders kan.
Zij komt tot een systeem van waarden en uitgangspunten en tot een concrete methodiek, de themagecentreerde interactie. Het is een methodiek die gericht is op constructief samenwerken en op leiderschap.
In iedere groep – of het nu gaat om onderwijs of andere groepen – is er sprake van interactie. Interactie behelst verschillende factoren: het ik (de persoon, het individu), het wij (de groep) en het hèt (de inhoud, de taak, het thema). De groep acteert in een omgeving die zij de globe noemt (de context van tijd, plaats, maatschappelijke en historische feiten).
Dit is samengevat in een tekening, een driehoek omgeven door een cirkel.
Levend leren is een kwestie van balanceren tussen het ik, het wij en het thema. Deze balans is niet absoluut en verschilt per taak of thema en per groep. Feit is dat er altijd plaats is voor de personen binnen die groep, voor de groep die als groep functioneert en voor het thema. Met aandacht voor de omgeving waarin de groep functioneert.
Deze eenvoudige tekening geeft houvast bij het kijken naar groepen: waarom loopt het soms niet zoals het zou moeten lopen, is er te veel of te weinig aandacht voor het ik, of het wij of het thema, is het evenwicht een beetje zoek, of verliezen we de omgeving uit het oog? Een analyse gebaseerd op deze factoren laat snel zien waar het aan kan schorten en waar je aandacht aan moet besteden om het leren weer ‘levend’ te krijgen.
Ruth Cohn spreekt zich hier ook duidelijk uit over leiderschap en verantwoordelijkheid. Zij vindt dat de leider van de groep een duidelijke rol heeft, de leider bewaakt de balans tussen de drie actoren (ik, wij, het) en de omgeving. Daarnaast vindt zij dat iedereen zijn eigen leider moet zijn, want iedereen in een groep draagt verantwoordelijkheid en moet deze nemen: de verantwoordelijkheid voor jezelf, de keuzes die je maakt en de invloed die je hebt. Daarnaast ook verantwoordelijkheid voor de anderen in de groep en voor de taak waar je voor staat, zonder de omgeving te verloochenen of tekort te doen.
Levend leren, leiderschap, verantwoordelijkheid voor jezelf, voor anderen en voor de omgeving, het zijn basiselementen in leren, waar dan ook.
Meer informatie: www.tgi-forum.com
© volwassenenleren.nl (2016)
Referenties
Cohn, Ruth C. (1979). Tematische interaktie. Een metode voor hulpverlening, vorming en onderwijs. Bloemendaal: H. Nelissen B.V.
Ruth Cohn Instituut voor TGI Lage landen (z.j.). Wat is TGI? Themagecentreerde Interactie.
