Samenwerkend leren, ook bekend onder de namen coöperatief leren en teamleren, is een didactisch concept, gebaseerd op samenwerking. Samenwerkend leren is niet alleen gericht op de ontwikkeling van de eigen kennis en persoon, maar ook op het verder helpen van de ander.

Om te kunnen spreken van samenwerkend leren, moet voldaan worden aan een aantal basiskenmerken:

Positieve onderlinge afhankelijkheid: opdrachten zijn zo gestructureerd dat deelnemers afhankelijk zijn van elkaar om de opdrachten succesvol te kunnen uitvoeren.
Individuele verantwoordelijkheid: de begeleider kan ieder groepslid aanspreken op zijn of haar bijdrage aan het groepswerk.
Simultaan en actief leren: er wordt geleerd in groepen van 2 tot 4 deelnemers, waardoor er op hetzelfde moment meerdere deelnemers actief aan het leren zijn.
Samenwerkingsvaardigheden: de begeleider besteedt expliciet aandacht aan (het leren van) samenwerkingsvaardigheden en begint hiermee vooraf aan het samenwerkend leren.
Evaluatie van het product en het proces: aanzet tot reflectie en het formuleren van leerpunten.

Het concept is ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs en ook zeer bruikbaar in het volwassenenonderwijs. Leren van en met elkaar is een basisprincipe binnen de volwasseneducatie. Inmiddels neemt het digitaal leren een steeds grotere plaats in, ook in het leren van volwassenen. Digitaal leren wordt vaak ingezet als individuele bezigheid. Dat dit niet zo hoeft te zijn, wordt duidelijk met de nieuwe app die voor de programma’s van Oefenen.nl wordt ontwikkeld*. Digitaal leren en samen leren zijn in deze app verenigd. De app omarmt twee aspecten van samenwerkend leren. De app biedt werkvormen die op zo’n manier zijn uitgewerkt, dat deelnemers van elkaar afhankelijk zijn om ze te kunnen uitvoeren (basisbasiskenmerk 1). De opdrachten kunnen in tweetallen, drietallen en viertallen worden gedaan (basiskenmerk 3). Leerders zitten bij elkaar en maken de oefeningen op hun eigen telefoon of tablet.

*De app is ontwikkeld door St. Expertisecentrum Oefenen.nl en Emmia B.V.

Referenties

Haenen, Jacques en Haitink, A (1998). Teamleren op school en in de klas. Leiden Spruijt, Van Mantgem & De Does bv.