Winy Maas: vernieuwer en verrassend denker

“Stedenbouw en architectuur is optimisme, want je creëert de toekomst.”

Een van de meest bevlogen ontwerpers van deze tijd is Winy Maas, een man met als missie de steden en gebouwen van de toekomst zo te ontwerpen dat mensen er aangenaam kunnen wonen en werken.

Winy Maas groeide op in Schijndel, zijn moeder werkte als bloemist, zijn vader had een tuincentrum. Maas studeerde in Boskoop Tuin- en Landschapsinrichting en vervolgde zijn opleiding daarna aan de Technische Universiteit Delft. In 1993 richtte Maas (M), samen met Jacob van Rijs (VR) en Nathalie de Vries (DV), het architectenbureau MVRDV op. Winy Maas is naast architect, stedenbouwkundige en landschapsarchitect als hoogleraar verbonden aan de TU Delft.

Een van de eerste opdrachten aan Winy Maas en zijn bureau was het ontwerpen van een woonzorggebouw met 100 appartementen voor ouderen. Het probleem was dat dit gebouw zo groot zou worden dat er voor de omliggende woningen te weinig zonlicht overbleef. Vanuit de wens alle bewoners, ook die van de aangrenzende flats, van goed daglicht te voorzien kwam het plan om een aantal appartementen aan de gevel te hangen. [1] Hierdoor was het mogelijk ieder huis in en rondom deze flat een hoogwaardige woonkwaliteit te geven. Kenmerkend voor de werkwijze van Winy Maas en het bureau zijn de open manier van kijken en het vinden van niet-alledaagse oplossingen.

Een ander niet-alledaags antwoord op een lastige ontwerpvraag is het door Winy Maas ontworpen Depot Boijmans Van Beuningen in Rotterdam. [2] Het depot zou in het Museumpark gerealiseerd moeten worden waardoor groen en ruimte zouden verdwijnen. Dit probleem werd door een originele aanpak opgelost. Winy Maas tilde het deel van het park waar het gebouw kwam te staan namelijk op: berkenbomen, dennen en grassen vormen nu het groene dak, waarmee het verlies aan natuur op maaiveldniveau is gecompenseerd. Door het gebouw als een kom vorm te geven en de gevel van spiegelend materiaal te voorzien, is er visueel extra ruimte aan de omgeving toegevoegd. Staand voor het depot toont een blik in deze spiegel niet alleen het groen en de omliggende musea maar ook andere delen van Rotterdam. Bezoekers wijzen elkaar zelfs aan waar ze hun woning, ver buiten het park zien staan.

In 2008 heeft Maas de Why Factory (t?f), een onafhankelijke denktank en onderzoekslaboratorium, aan de TU Delft opgericht. Hier wordt samen met studenten onderzoek gedaan naar de toekomst van steden. De scenario’s die uit de fabriek komen zijn bijvoorbeeld The Green Dip, waarbij gekeken wordt hoe de totale vergroening van gebouwen bij kan dragen aan de verkoeling van de stad, of de Barbapapa-huizen die een antwoord geven op de huisvesting van de verwachte 10 miljard bewoners in de toekomst. [3] Zoals Barbapapa (een stripfiguur uit de jaren ’70) zich kan omvormen in een trap of huis, zo kunnen volgens Maas in de toekomst wanden, gemaakt van een kneedbaar en veranderbaar materiaal (Barba genoemd) transformeren in verschillende soorten ruimtes. Ruimtes die nu vaak een groot deel van de dag leeg staan. Zo is het mogelijk een douche uit de wand te boetseren, en deze hierna om te vormen als werkkamer voor de buren. Op deze manier is er genoeg plaats om iedereen te huisvesten

Wat zijn de drijfveren van Winy Maas en wat kunnen we hiervan leren?

Winy Maas ziet een gezonde, innovatieve en klimaatbestendige stad voor zich, waarin mensen elkaar makkelijk kunnen ontmoeten. Om dit vorm te geven werkt hij samen met de architecten van zijn bureau en ook met kunstenaars, landschapsarchitecten, studenten, materiaaldeskundigen en vele anderen. Maas combineert een theoretische goede onderbouwing met openheid, nieuwsgierigheid, innovatie en humor maar zeker ook met vasthoudendheid. Projecten lopen vaak vertraging op. Om daar niet moedeloos van te worden is Maas met veel opgaves tegelijkertijd bezig. Loopt het ene plan niet goed dan zijn er nog altijd andere projecten waarbij wel vooruitgang te zien is, dat geeft energie en balans. Zijn wijze van werken is leerrijk voor iedereen, niet alleen voor vormgevers maar voor alle mensen die een opgave van veel kanten willen bekijken, samenwerken met mensen buiten het eigen vakgebied dingen willen uitproberen en blijven zoeken naar het beste antwoord op een vraag.

© volwassenenleren.nl (2022)

Wendeline Dijkman, studeerde pedagogie en cultuurwetenschappen en richtte 20 jaar geleden De Gebouwengids op, een bureau dat rondleidingen architectuur en stedenbouw verzorgt. Naast het gidsen geeft ze lezingen over stedelijke ontwikkelingen en is ze gastdocent aan de Filmacademie in Amsterdam.

Voetnoten

[1] WoZoCO (1997). Reimerswaalstraat / Ookmeerweg, Osdorp, Amsterdam.

[2] Depot Boijmans van Beuningen (2021). Museumpark 24, Rotterdam.

[3] Dit getal komt uit: De Zwarte, I.J.J. & Candel, J.J.L. (2020). 10 miljard monden. Hoe gaan we de wereld voeden in 2050. Amsterdam: Prometheus

Referenties

Website
MVRDV. (2022a). We create happy & adventurous places. Retrieved: 07-03-2022. https://www.mvrdv.nl/

MVRVD. (2022b). Retrieved: 07-03-2022. The why factory publishes research on nanotechnology in architecture. https://www.mvrdv.nl/news/429/the-why-factory-publishes-barba-research-on-nanotechnology-in-architecture

Publicaties
Maas, W., Hackauf, U., Ravon, A. & Healy, P. (2015). Barba, Life in the Fully Adaptable Environment. Delft: NAI010 Publishers.

Maas, W., Haikola, P. & Hackauf, U. (2016).Green Dream: How Future Cities Can Outsmart Nature.

Maas, W., Ravon, A. & Arpa, J. (2018). PoroCity: Opening up Solidity. Delft: NAI010 Publishers.
Van der Coelen, P.,Ex,S., Kisters, S., Maas, W. et al.(2021). Depot. Rotterdam; Museum Boijmans Van Beuningen.

Documentaire
Winy Maas. Under Tomorrow’s Sky. Close Up. Juni 2021: https://www.npostart.nl/close-up/02-06-2021/AT_2161457